21 redenen om te stoppen met zelfhulp

afkicken van zelfontwikkeling en de zoveelste beste versie van jezelf

Zelfoptimalisatie. Daar doe je het toch voor, niet? Om de beste versie van jezelf te worden? Om jezelf maximaal te ontplooien? En wil je dat nu echt of moét je het vooral? En van wie moet je dat dan?

Het is de vloek van zelfverbetering, alsof je niet meer terug kan. Het vergt voortdurende inspanning om steeds jezelf opnieuw uit te vinden of om te transformeren naar de zoveelste betere versie.

Ons Moemoe geeft je graag 21 redenen om daar dringend mee op te houden. De ironie wil dat je er dichter mee bij jezelf zal komen.

1. jezelf continu bijschaven wijst vooral op wat er nog mist

Van verbeteren word je niet per definitie beter. Als ontwikkeling een moetje wordt, is het geen ontwikkeling meer. Net zoals op zoek gaan naar wat je gelukkig maakt, je daarom nog niet gelukkig maakt. Wie gelukkig is, is daar immers niet mee bezig.

Zelfoptimalisatie geeft vooral de ervaring dat het ‘nu’ allemaal nog niet is wat het moet zijn. Het legt de focus op wat er ontbreekt en het wakkert dus een niet-goed-genoeg-gevoel aan.

Het is zinvoller om als startpunt te nemen dat je er ‘nu’ al bent. Een kerselaar is niet beter dan een kers en een kers is niet beter dan een pit.

2. kunnen veranderen wil niet zeggen dat je moét veranderen

De perfecte buik, perfecte reis, perfect dieet en perfecte outfit. Overal zie je perfectie en jij hebt een koortsblaasje.

Door ons gesukkel niet te delen en ons geluk met filters bij te pimpen, ontstaat er een overaanbod aan perfectie en een compleet vertekend beeld. In werkelijkheid moddert iedereen maar wat aan en pulkt die influencer ’s avonds ook gewoon goor aan zijn tenen.

Je hoeft echt geen quinoa-salade te kauwen als je dat niet wil en gemoedsrust vind je ook in het uitlaten van je hond of een derde glas rosé, je hoeft daar heus niet voor naar Bali.

Kunnen veranderen wil ook niet zeggen dat iets beter wordt. Sommige metamorfoses van mensen zijn ronduit irritant. Alsof ze een nieuw evangelie ontdekt hebben en maar niet kunnen vatten waarom de hele wereld nog niet aan de ‘glutenvrije yoga’ is.

3. je leert vertrouwen op jezelf

Wie zijn app, coach of zelfhulpboek bij het grof vuil gooit, leert het zelf doen.

In het teken van zelfoptimalisatie tellen we de idiootste dingen:

• het aantal stappen naar je volkstuintje
• de calorieën in die waldkorn met honing
• je uren diepe slaap
• de hoeveelheid ‘likes’ onder je selfies

Alsof je anders niet goed bezig bent.

Het is niet omdat het meetbaar is, dat het ook helpt. Het maakt je vooral paranoia als je afwijkt en het geeft je de illusie dat je het leven onder controle hebt. Krijg je van die mensen die na een bepaald tijdstip niet meer van een gezellig samenzijn kunnen genieten omdat hun 8 uur slaap in het gedrang komt. Vaarwel spontaniteit en welkom neurose.

Minder meten dus en meer vertrouwen op jezelf. Luister naar je eigen ervaringen in plaats van naar podcasts. Leer je eigen antwoorden te geven. Prop de leegtes niet vol met nieuwe inzichten en zelfhulp. Verlaat deze website en ga wandelen. Nu. Laat dingen vanzelf ontstaan.

Het leven valt niet zo goed te beheersen. Niet met een stappenteller en al zeker niet met het nadoen van een influencer. Leer erop vertrouwen dat je je plan wel trekt.

4. je bent minder moe

De focus op je ‘ik’ is niet alleen maar een verlossing, het is ook ronduit vermoeiend en eeuwig onbevredigend. Je bent er telkens ‘net niet’ of je bent er ‘heel kort’ en dan dringt zich een nieuwe missie (lees: een nog betere versie van jezelf) op. Je leeft als een smartphone van update naar update en dan verbaasd zijn dat ook je eigen batterij weer plat is.

Je huidige versie heeft ook bestaansrecht. Je hoeft je niet in elk gebied van je leven maximaal te ontplooien. Je werk hoeft je passie niet te zijn en je hobby mag een zetel zijn die verder niets bijdraagt aan het grotere plaatje. Het is niet erg als je kalmer wordt van rosé dan van meditatie want je zal nooit helemaal af zijn.

Bovendien, door minder aan jezelf te sleutelen, houd je energie over voor anderen.

5. je leeft meer ‘vandaag’

Vandaag is de enige garantie die je hebt. Door steeds opnieuw aan jezelf te werken leg je je tevredenheid in de toekomst. Je zal altijd beter kunnen maar ooit ga je dood, ook als je jaren goji-bessen en multivitaminen hebt verorberd.

• Want wanneer ben je er dan wel?
• Valt dat dan te meten?
• Vanaf welk punt kan je genoegen nemen met jezelf?

Je kan je bord blijven decoreren, ondertussen wordt het eten koud.

6. je moet minder van jezelf

De zelfhulpindustrie weet genadeloos in te spelen op je onvolmaaktheid en doet je geloven dat een pasklaar antwoord bestaat. Ze doen je watertanden door je een ideale zelf voor te schotelen en omdat die onbereikbaar blijkt, koop je vervolgens een ander product dat je hetzelfde belooft.

Het leeft een pak opgeluchter eens je doordrongen bent van het idee dat je helemaal niets moet. Dat mankementen mogen bestaan en dat niet elk talent ontbolsterd hoeft te worden.

Dat duwt je niet in de fatalistische vijver der berusting. Integendeel, het maakt je minder streng voor jezelf. Je knoeit verder aan je gewenste levenswijze met het besef dat zoiets vaker hobbeliger dan gestroomlijnd gaat.

7. je kan de wereld een handje helpen

Op het moment dat je ontdekt dat geluk meer is dan plezier najagen en consumeren start een zoektocht naar jezelf.

Je keert naar binnen in de hoop de antwoorden of een soort waarheid te vinden om een bevrijd leven te leiden.

Maar wat als daar binnen niets te vinden is? Wat als het behoorlijk leeg blijkt te zijn in de krochten van je ziel? Wat als je ‘ware ik’ een illusie is? Wat als je zelfbeeld gevormd wordt door interacties met de buitenwereld? Wat als je bestaat dankzij de anderen?

Je leven zin geven doe je door van betekenis te zijn voor anderen, niet door met wierookstokken tussen je tenen je innerlijke chakra’s juist te leggen.

Kom van die yogamat en help je vriendin verhuizen. Er zijn mensen die op je rekenen.

8. je mag stoppen met cursussen en coaching

Naar de coach gaan om sterker in het leven te staan en ondertussen een afhankelijkheid kweken aan de zelfhulpindustrie.

Een cursus ‘loslaten’ doet je vooral ‘vasthouden’ en in plaats van die cursus ‘uitstelgedrag’ te volgen had je beter je taken afgewerkt.

Stabiel leven is ook afkicken van cursussen en coaching en op je eigen benen staan.

9. het ‘negatieve’ is terug welkom

Hoera, je mag terug vloeken en gefrustreerd zijn, ongeduldig en boos, bang en onzeker en somber en twijfelend. Het leven is bikkelhard en daar hoeft niet altijd een strik rond.

Persoonlijke ontwikkeling is geen pasklaar antwoord op negatieve emoties en ze hoeven al zeker niet gecounterd te worden. Hoe mooi de ontwikkeling van dankbaarheid, empathie of geduld ook is, als het moétjes worden, schieten ze hun doel voorbij.

Het ‘negatieve’ toelaten is zelfs het meest positieve dat je dan kan doen.

Aanvaarden dat

• dankbaarheid niet altijd lukt want je voelt je soms somber en gefrustreerd.
• zelfvertrouwen niet steeds hoeft omdat je ook bang en onzeker bent.
• zelfzorg niet altijd kan en je last hebt om deze periode gezond te blijven eten.

Wie permanent positieve emoties ervaart, doet aan ontkenning. Ook het zogenaamd negatieve heeft bestaansrecht. Als die oogappel van je, ondanks je ademhalingsoefeningen, toch de stoom uit je oren krijgt, dan is er niets mis met je.

10. je hoeft niet authentiek te zijn, je mag terug doen alsof

Gewoon jezelf zijn is afgrijselijk advies. Het klinkt als ‘thuiskomen en je pyjama aandoen’ maar het is vooral een opgave.

Het masker dat je op je werk of bij je vrienden hanteert, heeft een nut. Er zijn sociale spelregels gangbaar die maken dat we onze waardigheid niet verliezen. Dat je op je werk tergend langzaam van een suikervrije yoghurt lijkt te genieten en thuis in je onderbroek de chocopot leeg lepelt, verdient niet alleen applaus, het is ook volkomen normaal gedrag. Je bent al jezelf, authentieker kan niet.

Je doet niemand een cadeau met jezelf te mogen zijn. Mogen, alsof je een andere optie hebt. Authentiek ‘proberen’ te zijn is op zichzelf al een acteerprestatie. Wie het is, is er immers niet mee bezig. Hetzelfde geldt voor die ‘ware ik’. Bij alles proberen te voelen wat je ‘ware ik’ ervan denkt, lijkt me vooral een ‘andere ik’.

Speel dan maar je rol. Lach onzeker naar vreemden. Trotseer de spanning in je borstkas als je met een aangename schoonheid praat. Doe alsof je het feestje leuk vindt terwijl je naar huis wil en lach geforceerd met de erbarmelijke moppen van je baas. Honderdmaal gemakkelijker dan ‘gewoon jezelf zijn’ en een pak eerbiediger ook.

Schat je ‘ware zelf’ niet te hoog in en blijf vooral uit je neus als je met je date op stap bent.

11. je hoeft niet meer alles op te geven

Door het lint gaan omdat je een e-nummer hebt ontdekt in je seitanburger of paranoia maar watertandend een stuk cake weigeren want koolhydraten en zo.

Hoewel een betere gezondheid één van de mooiere cadeaus is die je jezelf kunt geven, is het niet het doel van het leven. Het is vooral een middel om wat langzamer dood te gaan.

Op het einde van de rit tellen ook de vastenperiodes mee, de chagrijnige weken van detoxkuren en groentesappen, de ruzies met je naasten omdat ze geen kikkererwten hadden voorzien en die paar potentiële magistrale avonden dat je niet naar huis wou maar toch je acht uur slaap ging halen.

De dingen die je jezelf ontzegt zijn vaak ook de dingen die onder de noemer ‘het goede leven’ vallen. Je kan jezelf afvragen hoeveel jaren je dus werkelijk wil winnen door hier steeds weer op in te boeten.

12. je mag je terug ergeren aan de positiviteitsbrigade

Iedereen kent er wel eentje. Zo’n geforceerd vrolijke beun die in alles liefde en geluk weet te zien.

• Bedrogen door je zus? ‘Blijft gelukkig wel in de familie.’
• Huis in brand? ‘Gordijnen waren toch aan vervanging toe.’
• Ouders vermoord? ‘Je erft lekker vroeg, zeg.’

Dat steeds maar zoeken naar een gouden randje is gruwelijk irritant. Je mag dingen echt wel als ‘kak’ beschouwen. Het is niet omdat je problemen ombuigt naar ‘uitdagingen’ en er een leuke strik rond doet dat ze verdwijnen.

Negatief denken is geen misdaad. Zo’n Martin Luther King of Nelson Mandela beweerden ook niet met roze bril dat de discriminatie al bij al nog meeviel. Integendeel, onrecht aankaarten kan pas als je de onwenselijke realiteit in de ogen kijkt. De wereld verbeteren gebeurt nu eenmaal vanuit negatieve waarnemingen.

13. je wordt een pak minder irritant voor je medemens

De mensen rondom jou willen soms zeuren om het zeuren zelf. Gewoon even ventileren zonder dat er een oplossing aangeboden wordt.

Jij, met al je psychologische weetjes en boekenwijsheid, vindt dat natuurlijk symptoombestrijding en staat te trappelen van ongeduld om je evangelie te verkondigen.

Kans is groot dat ze je niet zo’n tofferd vinden met je ongevraagd advies. Iemand gewoon even met rust laten of wat ruimte gunnen, dat zijn mooie cadeaus.

Je bent je naasten niet. Jouw aanpak is ‘een’ aanpak en geen magisch gelukspoeder dat voor iedereen werkt. Richt je pijlen der verandering naar jezelf, werk genoeg aan de winkel, zo speciaal ben je niet.

Men weet je trouwens echt wel te vinden als de behoefte daar is. Dan mag je voluit preken en hangt men aan jouw lippen. Met oprechte dankbaarheid deze keer, simpelweg omdat ze ervoor openstaan.

14. je hoeft je niet schuldig te voelen als het minder gaat

Als we niet oppassen wijzen we binnenkort de noodlottigen onder ons met de vinger alsof ze het zelf gezocht hebben. Immers, een beetje aan jezelf sleutelen en het leven brengt alleen nog maar voorspoed.

‘Hoezo, je hebt honger? Visualiseer jezelf dan wat brood. Je moet er wel echt in geloven natuurlijk. Met zo’n houding blijf je dakloos.’

Dat je verantwoordelijk bent voor je eigen leven, betekent nog niet dat je er ook schuld voor treft. Dingen overkomen ons nu eenmaal. Plots en soms genadeloos.

15. je verdraagt het leven beter

Wie de illusie van maakbaarheid en echte controle begint te doorzien, die verdraagt het leven beter.

Het besef dat je niet alles op orde kunt hebben en dat dat ook niet hoeft. Niet elk levensgebied hoeft onder de loep. Er is niets mis met een rommelige relatie, een neutrale job of een jojo-buikje.

Je bestaan hoeft niet in elke uithoek doordrenkt te zijn van magie, passie of extase. Wie genoegen leert nemen met een zetel en het bijhorende streekbier is niet slechter af dan iemand die vindt dat hij overal moet streven naar grootsheid.

16. je verwacht minder

Het is niet omdat je een cursus ‘heartfulness’ of ‘verbindende communicatie’ gevolgd hebt dat het leven rekening houdt met jouw plannen.

Hoe hard je ook aan jezelf sleutelt, je wensen zullen niet spontaan vervuld worden omdat jij vindt dat je ergens recht op hebt. Verwachten dat je omgeving en naasten zich zomaar eventjes zullen schikken naar jouw ideale wereld is behoorlijk hoogmoedig.

Zo werkt het niet en laat het meteen de reden zijn om jezelf minder te kwellen met uitkomsten waar je geen controle over hebt. De voldoening van een kamp bouwen zit hem in het bouwen zelf.

17. je mag binnen je comfortzone blijven

Er is een reden waarom men spreekt van de ‘comfortzone’. Het is er namelijk best comfortabel en laat dat een uitstekende reden zijn om het merendeel van je tijd in te besteden.

Dat je op weg naar een ‘gewenster leven’ flink met je demonen gaat knokken, is onvermijdelijk maar je hoeft niet alles aan te pakken. Laten we vooral zelf bepalen wanneer en of we in iets willen ontwikkelen. Je moet helemaal niets.

Als je dus die bergtop ondanks hoogtevrees bereikt hebt, mag je thuis gillen omdat er een spinnetje op de badkamermuur zit. Schattig.

18. je mag terug ruzie maken

Het lijkt nobel om bij elk akkefietje of spanningsveld enkel naar jezelf te kijken.

• Je herkauwt dezelfde situatie en toont een vermanend vingertje aan jezelf want je had best wel meer medeleven kunnen tonen of rustiger kunnen reageren.
• Je voelt je respectloos behandeld en start instant wat ademhalingsoefeningen terwijl je geschoffeerd wordt.
• Je houdt je woede in en gedraagt jezelf als een zenmonnik om het conflict te vermijden.

Alsof een scheldpartij of een middelvinger niet spiritueel zouden zijn.

Conflicten hoeven niet vermeden te worden en zijn soms een essentiële voorwaarde om vooruit te geraken. Natuurlijk doe je dat liever niet als een bekvechtende kleuter maar dat kan je alleen maar leren door telkens het conflict aan te gaan en op je strepen te leren staan.

Accepteren lijkt een mooie houding in conflictsituaties maar als het intern aan je vreet, dan houdt je jezelf voor de gek. Je duwt je eigen gevoelens weg om de anderen het naar hun zin te maken. Dat is geen acceptatie meer maar vergoelijking.

Het veroordelen van gedrag lijkt taboe in bepaalde spirituele kringen maar het is een beproefde manier om de wereld beter te maken. Door te oordelen kom je voor je waarden uit en spreek je je uit over wat voor jou als onrecht aanvoelt. Daar ontstaat vaak het begin van een oplossing.

19. je hoeft nergens meer te geraken

Het is niet de bedoeling om een perfecte 2.0 van jezelf te maken. Het zal je ook niet lukken, er valt altijd wel wat te verbeteren of over jezelf te leren. Wie ‘zelfoptimalisatie’ aanwendt om ergens te geraken (lees: om eindelijk ‘goed genoeg’ te zijn), komt bikkelhard bedrogen uit. Je bent er nooit.

Er is geen laatste level dat je dient uit te spelen of eindbaas die je dient te verslaan. Persoonlijke ontwikkeling dient zonder voorwaarden te zijn. Er hoeven geen dingen afgevinkt te worden om jezelf graag te zien. Dat mag nu ook al.

Je hoeft dus niet

• naar een coach voor meer zelfvertrouwen,
• te mediteren om kalmer te worden,
• affirmaties af te haspelen om jezelf liever te zien
• of elke avond een dankbaarheidslijstje op te sommen.

Niet als je ze als voorwaarden beschouwt om ergens te geraken, als dingen die je moet bereiken om ‘goed genoeg’ te zijn. Je trapt dan in hetzelfde mechanisme dat je doet verlangen naar een snellere auto, verdere reis of mooiere partner. Je wil meer, in dit geval een nog betere ‘zelf’ en hoopt er een soort geluk mee te vinden.

Er bestaat simpelweg geen ‘ontwikkelingspensioen’ en als je dan toch nergens kan geraken, kan je even goed beseffen dat je er nu al bent.

20. je hoeft niet meer genezen te worden

Je kan sleutelen en bijschaven wat je wil maar na verloop van tijd gaat die ‘nieuwe jij’ ook gewoon vervelen.

Persoonlijke groei is geen medicijn en je hoeft hoegenaamd niet gerepareerd te worden. Je bent nu al ‘compleet’ inclusief je stinktenen, trauma’s, ongeduld en scheldtirades.

Opgroeien zonder beschadiging lukt niet, er bestaat niet zoiets als een perfect-verwerkt-sticker op je ziel. Trotseer je littekens en zorg dat je verder kan.

21. je kan eindelijk je ouders vergeven

Er komt een punt waarop je je opvoeding niet meer met de vinger kan blijven wijzen.

Volwassen worden is ook inzien dat je ouders het op hun manier hebben gedaan met wat ze zelf meegemaakt en meegekregen hebben. Ze konden niet anders, net als jij. Je erft altijd een berg onverwerkte troep, hoe diep je ook blijft graven.

Vergeven doe je zodat je zelf verder kan. De schuld of verklaring kan bij anderen liggen maar de verantwoordelijkheid komt uiteindelijk jou toe.

Gebruik je ouders niet als excuus en maak er iets van.

Hoe ontwikkel je dan wel?

Het grote knelpunt van persoonlijke ontwikkeling zit hem juist in het idee dat je van jezelf altijd maar beter moet. Mooier, vriendelijker, slanker, minder gulzig, guller, empathischer, rijker, attenter, vrolijker, meer mindful en mijn persoonlijke gruwel: geduldiger.

Onzin.

Je moet helemaal niets.

Met zo’n waslijst van individuele verwachtingen ontneem je jezelf een pak levenslust onderweg. Want wanneer valt die puzzel dan netjes op zijn plaats? Vanaf welk moment dartel jij vrolijk tevreden met jezelf door het heden?

Een baby ervaart bij zijn eerste stapjes ook geen zelfhaat als hij valt. Die tuimelt gewoon schattig neer en omdat hij wil leren lopen krabbelt hij recht en herbegint. Geen enkel moment, ook vóór het ‘leren lopen’, ervaar je dat kleine mensje als ‘onvolmaakt’ en zo mag je ook jezelf behandelen.

Verander wat je wil maar niet omdat je niet goed genoeg zou zijn. Want dat ben je wel, met of zonder slechte gewoontes, bitse opmerkingen, uitstelgedrag of lange tenen.

Als tevredenheid je basis is, ga je niet plots stilvallen. Het wordt meer een ‘gunnen’ in plaats van een ‘moeten’. Je wensen zijn geen voorwaarde meer om goed genoeg te zijn. Het moet niet meer, het mag, je doet ermee wat je wil. Je kan ermee spelen en experimenteren.

Je beseft dat je ook ‘nu’ al compleet bent. Je weet dat, je voelt het soms al en je leeft er steeds meer naar.

Het kan uiteindelijk best helpen om je minder te concentreren op je eigen persoonlijke ontwikkeling en meer op het bijdragen aan anderen. Het is minder streng en minder vermoeiend en je groeit er automatisch door. Je zal je het meest ‘af’ voelen als je iets voor anderen kan betekenen want het geeft vanzelf zin aan het leven.

Welke ‘beste versie van jezelf’ kan daar aan tippen?

Heeft dit artikel je geholpen of ben je fan van Ons Moemoe? Trakteer ons een wafel!