de kracht van routines en hoe je jezelf traag kan veranderen

06-02-2021

je leven op orde door meer structuur in je leven

Het lijkt hip te zijn om de teugels los te laten en te gaan zwerven. Om authentiek op alles een antwoord te ‘voelen’. Toch eindigt zo’n innerlijk kompas vaak met een berg zout, zoet en vet in de sofa. Buikgevoel heet dat dan.

Structuur is het antwoord dat je niet wil horen maar het heeft iets heel bevrijdends in zich.

structuur en regelmaat, het antwoord op arme-ik-gedrag

Een hersftblues, een dip, de sleur. Als we wat dieper zitten, worstelen we ook met onze eigenwaarde. Van dat arme-ik-gedrag waarbij je jezelf gaat verwaarlozen.

Je wil geen structuur, je wil chocolade en zetels. Televisie en junkfood lijken plots het summum van zelfzorg want ‘arme jij’ met al je zorgen.

Structuur, hoe minuum ook, zorgt ervoor dat de fase van de heilige joggingsbroek minder lang duurt en dat de schade beperkt blijft. Je blijft in beweging. Je kokhalst een broccoli naar binnen alvorens je aan die milkshake ‘oreo-caramel’ begint.

Het voelt als zwemmen in drijfzand maar je verkiest het boven verdrinken in ellende.

hou je leven op orde, wantrouw jezelf als je de basis aan het verlaten bent

Omdat structuur een degelijk tegengif is voor dipjes, is het ook een trouwe welzijnsbarometer. In plaats van je telkens af te vragen hoe je jezelf ‘voelt’ kan je ook kijken naar hoe je je basis handhaaft.

• Je eet al een tijdje ongezond.
• Je slaapt terug slechter.
• Je motivatie tot beweging is weg.
• Het huis geraakt niet meer proper.
• Je bent overwerkt.
• Je verwaarloost je voorkomen.
• Je zet minder in op hygiëne.
• Je zoekt minder contact op.
• Je vertoont vaker uitstelgedrag.

Geen enkele van bovenstaande gedragingen is ‘fout’. Als ze echter te fel afwijken van je standaard leefritme kan je ze beschouwen als tekenen aan de wand.

Terugkeren naar je basisstructuur is behoorlijk doeltreffend. Het schrapt de overbodige troep die op dat moment je leven overwoekert en je kan onmiddellijk kijken of het werkelijk de oorzaak van je somberheid is.

Zo’n simpele benadering is vaak effectiever dan je emoties te liggen doorgronden en conclusies te trekken waar je achteraf spijt van krijgt. Eens je jouw alarmsignalen begint te herkennen, kan je er ook op anticiperen. Eet dus terug wat gezonder, beweeg of zoek je vrienden op alvorens je zomaar besluit te verhuizen.

meer structuur in je leven betekent meer vrijheid

Natuurlijk wil jij authentiek, spontaan en yolo zijn. Je wil geen vast stramien op je bord en krijgt allergische reacties van het woordje ‘discipline’. Het loslaten van routines lijkt misschien een vorm van vrijheid maar het zet je vooral sneller gevangen in de chaos van het leven.

Saaiheid en wat Spartaanse herhaling daarentegen zorgen voor een groter speelveld om te gaan freestylen.

• Wie doorgaans groenten verorbert ondervindt weinig last van een hamburgerfestival.
• Wie kan genieten van een degelijk slaappatroon is minder snel onder de voet na een nachtje piekeren.
• Wie een maandelijks spaarritme kan aanhouden, kan zich vlotter een snoepreisje veroorloven.

Vrijheid is andere keuzes ‘kunnen’ maken. Net omdat je dankzij een bepaald levensritme de boel min of meer op orde weet te houden, kan je jezelf spontane uitschieters permitteren.

een ‘cheatday’ duidt vooral op een slechte structuur

Als je weerstand ervaart bij het uitvoeren van je routines dan ga je valsspelen. Het tijdelijk stopzetten van je gewoonte om bijvoorbeeld terug ouderwets te schransen lijkt dan rechtvaardig omdat:

• het anders niet vol te houden is of
• omdat je het nu toch wel verdiend hebt.

Die twee antwoorden verraden een geforceerde structuur die niet bij je past. Gedoemd om te mislukken.

• Als een structuur niet vol te houden is, pas hem dan aan zodat hij wél vol te houden is.
• Je nieuwe gewoonte is de beloning, niet de zak chips omdat je ze uitvoert. Als je vindt dat je beloond moet worden, dan deugt je structuur niet.

Als je huidige structuur te streng is, dan komen je oude patronen al gauw smeken om bevredigd te worden. Wie experimenteert met ‘valsspelen’ ontdekt vooral hoe snel gemaakte winsten terug ongedaan gemaakt kunnen worden.

Nieuwe gewoontes aanleren? Kies een structuur voor ‘nu’!

Goed ingesleten routines kosten je nauwelijks energie. Ze zitten gegoten als een onderbroek die nooit tussen je billen kruipt en waarbij je niet stilstaat of je er eigenlijk wel eentje draagt. Heel neutraal allemaal, vanzelf.

Om je dus een gewoonte eigen te maken, dient ze bij je identiteit te passen. Verandering is sleutelen aan wie je wil worden. Niet aan wie je van jezelf moét zijn én niet aan schijnbare verwachtingen van anderen.

Bedenk vooraf of het ‘klopt’ wie je wil worden want je kiest min of meer voor een permanente verandering. Je wil komaf maken met ongewenste patronen en ze blijvend vervangen door een gewenster alternatief.

Die voornemens giet je vervolgens in een structuur die ‘nu’ bij je past. Nu. Geen perfecte hipsterversie van jezelf in de toekomst dus maar ‘haalbaar voor vandaag’. Hou het simpel. Meer groenten in plaats van een slowjuicer aan te schaffen én dagelijks wandelen in plaats van een lifetime-premium-fitness-abonnement.

Geef je genen ook hun goesting. Die blauwdruk waar je regelmatig last van hebt, kan ook je beste vriend worden. Zo bleek het voor mij gemakkelijker om geen alcohol meer te drinken in plaats van gewoon te minderen. Radicaal ligt me beter dan mondjesmaat matigend.

Kies een structuur voor ‘nu’. Begin bij de basis in plaats van onmiddellijk de leermeester uit te hangen.

waarom de wandelaar van de sprinter wint, de kracht van gewoontes

• 15 kilogram afvallen is een doel, minder in je muil steken is een routine.
• 1000 euro sparen is een doel, enkel kopen wat je nodig hebt is een routine.
• Een cursus mindfulness is een doel, dagelijks mediteren is een routine.
• Een halve marathon lopen is een doel, een vaste trainingsdag is een routine.

Op een gegeven moment is je doel bereikt en het is dat tijdelijke karakter waarom de wandelaar de sprinter genadeloos voorbij steekt.

Verandering dient nu eenmaal op identiteitsniveau te gebeuren om echt verankerd te geraken. Het is niet voor eventjes proberen, het is menens. Je kiest voor een blijvende verandering in je levenstijl. Als jij jezelf beschouwt als iemand die beweging belangrijk vindt, dan zal je daar naar handelen. Als jij iemand wil worden die graag goed voor de dag komt, dan zal je je daar naar gaan kleden. Je gedrag volgt je identiteit en andersom.

laat het resultaat los om resultaat te behalen, focus op je nieuwe gewoontes

Een doel kan motiverend werken om binnen een opgestelde tijdspanne een bepaald resultaat te behalen. Het goede daaraan is dat het je op z’n minst in beweging brengt waardoor er een beetje richting in je leven wordt gepompt.

Tegelijk wijst een doel op dat wat ‘nu’ nog niet bereikt is. Het wijst op hoe het zou moeten zijn en aangezien dat ‘nu’ nog niet het geval is, maakt zo’n doel je dus ook wat somber.

Doelenbereikers ontdekken bovendien dat het resultaat snel went en dat je niet eeuwig in hoerastemming blijft verkeren.

Wie de aandacht verplaatst naar routines en gewoontes in plaats van resultaten, boekt ironisch genoeg betere en blijvende resultaten.

• Het effect van ‘geen chips en snoep meer in huis’ overtreft elk tijdelijk dieet.
• Een vaste vleesvrije dag de rest van je leven heeft een grotere impact dan een maand ‘the vegan hipster’ uit te hangen op sociale media.
• Dagelijks een kwartier nietsdoen in de zetel zal je op termijn meer kalmte doen ervaren dan een cursus mindfulness.
• Een dagboek bijhouden bezorgt je meer inzichten dan enkele sessies bij je coach.

Dat is niet trendy, wel effectief zo en dat is uiteindelijk het ware doel.

tanden poetsen is niet leuk, gewoontes zijn gedoe

Een constructieve gewoonte, hoe passend ook, zal nooit hélemaal vanzelf gaan. Onze natuur is nu eenmaal ingesteld op ‘overleving’. Energiebesparing is dan een goede strategie. Dat verklaart niet alleen je instinctieve voorkeur voor suiker en vet (veel calorieën is veel energie) maar ook waarom grote gedragsveranderingen beter lukken na ontslag, liefdesbreuken of gezondheidswaarschuwingen (levensbedreigend). Succes dus met je detoxkuur en groentensapjes.

Onthoud. Die nieuwe ‘jij’ zal falen en niet één keer.

Opleuken heeft geen zin en doen alsof die routines spontaan bij je nieuwe natuur gaan horen is een leugen. Je kan de weerstand aanzienlijk verkleinen maar meer cadeau krijg je het niet. In het beste geval ontstaat er een soort automatische piloot zoals bij het binden van je veters maar zelfs dan vloek je nog als er een lus lost.

Hoewel je dus sowieso zal falen in je routines en gewoontes, zijn het diezelfde routines die je weer op de been brengen. Het leven is altijd een flink stuk ploeteren.  Je pakt het erbij, je hebt er tenslotte voor gekozen. Het is de tol die je betaalt om je levensomstandigheden te verbeteren en hardnekkige patronen uit te roeien.

Bijkomend voordeel is vaak dat je ontdekt dat ‘oud gedrag’ je niet meer de voldoening van weleer schenkt. Uitschuivers zijn in die zin een bevestiging van wat je niet meer wil.

Verandering mag én hoort pijn te doen. Je neemt tenslotte afscheid van je oude zelf.

nog meer romantische fabeltjes over gewoontes

volhouden tot het went

• 15 jaar heb ik gesukkeld met het indoen van mijn lenzen. Nooit ben ik er in geslaagd daar iets of wat structuur in te krijgen. Zo’n gedoe zelfs dat ik me uiteindelijk bevrijdde met laserchirurgie.
• Na 7 jaar tofu kauwen blijf ik gerechten met vlees veel lekkerder vinden.
• Ondanks meerdere cursussen Mindfulness én een dagelijks mediteerkwartier voelt het na jaren nog steeds als een opgave.

Niet alles went.

het draait om discipline

In plaats van de kracht op te brengen om geen chips uit de kast te nemen kan je beter zorgen voor een lege kast. Discipline is geen eindeloze reserve die je kan aanboren. Een aangepaste omgeving geeft meer kans op succes dan steeds harder op je kin te kloppen.

Deel je omgeving zo in dat je amper discipline nodig hebt voor het gewenste gedrag. Kersverse ouders hebben geen tijd om hun emoties bij elke demotivatie onder de loep te nemen. De baby heeft voedsel nodig dus ‘actie’.

Die aanpak is ook heilzaam als het over nieuwe gewenste routines gaat. Zorg ervoor dat je geen andere keuze hebt. Je hunkert dan nog wel naar chocolade maar die is niet meer te vinden in die gezonde ijskast van je. Appel in je toren en verder.

een nieuwe gewoonte aanleren duurt een zestal weken

Het kan maanden of jaren duren om structuren te ontdekken die als vanzelf bij je passen. Maanden met heel veel falen, ontdekken en hervallen. Er zijn teveel variabelen die je slaagkansen bepalen om zomaar transformaties in een korte tijdspanne te garanderen.

Geloof dus geen enkele belofte, ook niet van bekende figuren die plots het licht hebben gezien. Stappenplannen als ‘In 6-weken-een-nieuwe-mens.’ zijn bedrog. Wie jaren ’s avonds voor een open ijskast staat te snacken, heeft niet plots op enkele weken een gebalanceerd eetpatroon.

blijf sleutelen aan je routines en gewoontes

waarom je routines niet mag veranderen

Wie niet Spartaans doorbijt op de lastige momenten zal nooit de gewenste routine uit de grond stampen. Het opzet is een blijvende gedragsverandering en die krijg je niet voor elkaar als je van bij de start begint met valsspelen en je eigen regeltjes verzint.

Metsers, schilders, dansers, bakkers en lesgevers. Elke stiel kent zijn basissystemen en vuistregels. Pas als je meesterschap verwerft in iets kan je gaan freestylen en er je eigen draai aan geven. Een beginnend pianist leert de noten foutloos spelen terwijl de ervaren expert het partituur naar eigen gevoel durft omzeilen.

Hou je aan de spelregels zolang je een groentje bent, ze zijn er met een reden. Ze bieden houvast en duidelijkheid en zorgen ervoor dat omstandigheden minder pak op je hebben. Je hebt een soort ‘expertise’ nodig alvorens je een bestaande structuur kan verlaten om er je eigen ding mee te doen.

waarom je routines wel mag veranderen

Je bent als mens steeds in verandering en dat geldt dus ook voor je gewoontes en routines. Het leven overkomt je en onderweg win je aan inzichten. Toeval heeft een flinke vinger in de pap waardoor voorkeuren en waarden steeds in beweging zijn.

Passen je huidige routines nog bij wie je wil worden?

In mijn geval is mijn meditatiemoment ingeruild voor een kwartiertje niksen en breng ik meneer de keurslager terug sporadisch een bezoekje.

een gestructureerd leven draagt bij tot geluk

De impact van een passende leefstructuur is niet te onderschatten. De potentiële winst is ronduit gigantisch en overtreft met gemak het geploeter en gedoe om een routine te verankeren.

• 10 jaar een beter slaappatroon
• 10 jaar geen chips en snoep in huis
• 10 jaar een dagelijkse wandeling of wekelijks sportmoment
• 10 jaar een dagboek bijhouden
• 10 jaar elke ochtend een kwartiertje niksen en dagdromen
• 10 jaar enkel kopen wat je nodig hebt
• 10 jaar een wekelijkse vriendenbabbel
• 10 jaar kalmer met de wagen rijden

De langetermijneffecten van al die kleine beslissingen zijn volgens Ons Moemoe geluksbepalender dan die paar grotere veranderingen in je leven. Je gaat moeite moeten doen om géén gezonder lichaam, spaarpot, goede vrienden of kalmer hoofd te bekomen.

Goed gekozen gewoontes en routines doen je een pak robuuster in het leven te staan. Hoe meer rendement je begint te halen uit je methodes en systemen, hoe minder schadelijk het is als je ervan afwijkt. Je investeert als het ware een beetje vrijheid op de korte termijn voor veel meer vrijheid op lange termijn.

Je huidige ‘ik’ is uiteindelijk dus ook het product van je gewoontes en routines. Je gedrag toont aan anderen wie je bent. Wat je blijft herhalen bepaalt deels hoe je leeft, of het nu om roken of joggen gaat.

Geluk is soms ook het maken van de juiste keuzes.

Heeft dit artikel je geholpen of ben je fan van Ons Moemoe? Trakteer ons een wafel!